Sanatla Terapi Nedir? Terapötik Yaratıcılığın Psikolojik Etkisi
Sanat, insanların kendilerini ifade etme araçlarından biridir ve özellikle kelimelerin yetersiz kaldığı zamanlarda çok sayıda kişi için devreye sanat girer. Bu yönüyle sanatın bir iyileştirme aracı olduğu da söylenebilir. Sanatla terapi ise insanların iç dünyalarını, duygu ve düşüncelerini sanat ile dışa vurmaları olarak tanımlanabilir. Sanatla terapi aynı zamanda farkındalık kazanmak ve duygusal olarak iyileşmek noktasında da gayet başarılı bir tekniktir.
Sanatla Terapi Nedir?
Sanatla terapi, psikolojik destek alınan dönemlerde bireylerin resim, heykel, müzik, dans, drama ya da yaratıcı yazı gibi bazı sanatsal etkinlikler aracılığı ile kendini ifade etmesinin sağlanmasıdır. Bireyler sanatsal çalışmalar sırasında içsel deneyim yaşarlar ve duygularını daha kolay keşfedebilirler. Sanatla terapinin özellikle kendini kelimelerle ifade etmekte zorlananlar için ideal terapi yöntemlerinden biridir.
Sanatla Terapi Nasıl Ortaya Çıkmıştır?
Sanatla terapi 20. Yüzyılda ortaya çıkmış bir terapi yöntemidir. Psikiyatri kliniklerinde tedavi gören bireylerin çizim ve resimlerinin ruhsal durumlarını yansıttığı gözlemlenmiş ve bunun üzerine sanatın iyileştirici gücü üzerinde durulmuştur. Carl Jung'un "kolektif bilinçdışı" ve "sembollerle iyileşme" kavramları da sanatla terapinin teorik temelini oluşturmuştur. Kısa zamanda sanatla terapinin klinik tedavi görmeyen ancak stres, anksiyete ya da depresyon gibi sorunlara yönelik terapi alan kişilerde de uygulanmaya başlandığını belirtebiliriz.
Sanatla Terapinin Amacı
Genel olarak sanatla terapinin temel amacı, bireyin kendisiyle ve duygularıyla bağlantı kurmasını sağlamaktır. Çünkü bu sayede kişiler bastırdığı duygu ve düşüncelerinin de farkına varabilirler. Aşağıda sıraladığımız unsurların sanatla terapinin temel amaçları olduğunu söyleyebiliriz:
-
Duygusal boşalım ve rahatlama sağlamak
-
Travmatik deneyimleri sembolik bir biçimde ifade etmek
-
Kişinin "kendilik" farkındalığını artırmak
-
Öz güven ve öz saygıyı güçlendirmek
-
Duygusal düzenlemeyi kolaylaştırmak
-
Sosyal iletişim ve empati becerilerini geliştirmek
Elbette sadece kişinin kendini ifade etmesini kolaylaştırmak amacıyla da sanatla terapi uygulanabilir.
Sanatla Terapi Yöntemleri
Sanatla terapide hangi yöntemin uygulanacağı, kişinin duyusal yapısına, kişiliğine ya da ihtiyaçlarına göre belirlenir. En sık tercih edilen yöntemler ise şöyledir:
-
Görsel Sanatlar Terapisi (Resim, Heykel, Kolaj)
Görsel sanatlar yöntemi, kişinin bilinçdışı süreçlerinin sembollerle ifade edilmesinde etkilidir. Renklerden doku ve şekil kullanımına kadar her seçim bir anlam taşıyor olabilir.
-
Müzik Terapisi
Müzik terapisi ise ritimler, melodiler ya da sesler aracılığı ile kişinin duygusal boşalımını sağlamak amacıyla tercih edilir. Müzik dinleme bir yöntem olabildiği gibi müzik üretme de yöntemlerden biridir.
-
Dans ve Hareket Terapisi
Bu terapi yönteminde ise beden dili kullanılır. Travma, bastırılmış öfke ya da kaygıların dans ve hareket terapisi ile dışa vurumu ya da bedensel farkındalığı sağlanır.
-
Drama ve Rol Terapisi
Kişinin bir karakter aracılığı ile kendini ifade etmesidir. Özgüven ya da sosyal farkındalık gibi alanlarda etkili olan bir sanatla terapi yöntemidir.
-
Yaratıcı Yazı Terapisi
Duygu ve düşüncelerin yazı yolu ile ifade edilmesini sağlayan bir sanatla terapi türüdür. Günlük tutmadan şiir ya da hikaye yazımına kadar her yazı çalışmasını kapsayabilir.
Sanatla Terapi Kimler İçin Uygundur?
Kimler için sanatla terapinin uygun olduğu konusunda sizlere kısa bir liste ile yanıt verebiliriz:
-
Travma sonrası stres bozukluğu yaşayan bireylerde
-
Kaygı, depresyon ve yas sürecinde olan kişilerde
-
Çocuklarda dikkat, davranış ve iletişim sorunlarında
-
Öz güven eksikliği yaşayan ergenlerde
-
Kronik hastalıklarla başa çıkan yetişkinlerde
-
Yaşlı bireylerde bilişsel ve duygusal destek amacıyla
-
Kişisel gelişim ve farkındalık sürecinde olan kişilerde
Sanatla Terapide Terapist Rolü
Sanatla terapide terapist, bir sanat öğretmeni değildir. Zira terapide ortaya çıkan eserlerin de bir sanat eseri olması gibi hedefler yoktur. Terapist bu süreçte sadece danışanların yaratım süreçlerine rehberlik eder ve süreci kolaylaştırır. Kişinin duygu ve düşüncelerini sanatla ifade etmesine destek olmak, terapistin temel amacı olur. Aynı zamanda danışanlara güvenli bir ortam sunulması da gerekir. Bireylerin ortaya koyduğu çalışmaların anlamının kişinin kendisi tarafından bulunmasına yardımcı olunur.
Sanatla Terapinin Ruh Sağlığına Katkıları
Bu terapi yönteminin başlıca psikolojik etkileri şu şekilde özetlenebilir:
-
Duygusal farkındalık ve içsel denge artar.
-
Bastırılmış duyguların güvenli biçimde dışa vurumu sağlanır.
-
Öz güven ve yaratıcılık duygusu gelişir.
-
Travmatik anılar sembolik olarak yeniden işlenir.
-
Sosyal ilişkilerde empati ve iletişim becerileri güçlenir.
